Rood vlees in een ander licht

Rood vlees heeft een slechte naam. Het zou ongezond zijn en vermeden moeten worden. Maar de waarheid ligt genuanceerder. In de discussie (over de gezondheidsaspecten, niet over milieu en klimaat) wordt een belangrijk onderscheid vergeten: bewerkt versus onbewerkt. Een biefstuk is iets heel anders dan bacon of salami. Hoe zit dat?

Bewerkte vleessoorten vormen het grootste risico
Het grootste gezondheidsprobleem zit in bewerkt rood vlees. Voorbeelden zijn vleeswaren of hamburgers. Hierin worden stoffen toegevoegd zoals nitrieten, nitraten en zout. In het lichaam kunnen deze worden omgezet in nitrosamines, stoffen die het DNA kunnen beschadigen en het risico op darmkanker verhogen. Daarom bestempelt de WHO bewerkt vlees als kankerverwekkend en geeft het advies om dit zo min mogelijk te eten. 

Onbewerkt rood vlees: bewijs is zwak en wisselend
Voor onbewerkt rood vlees, zoals een stukje biefstuk, is het bewijs veel minder duidelijk. Studies tonen niet direct aan dat het slecht voor ons is. Wat het ook lastiger maakt, is dat veel studies zien dat mensen die veel rood vlees eten vaak ook ongezonder leven. Ze eten minder groenten, meer ultrabewerkte voeding en suiker, roken vaker en bewegen minder. Rood vlees lijkt daardoor eerder een teken van een ongezonde leefstijl dan de directe oorzaak van gezondheidsproblemen. 

Is er dan helemaal geen reden om rood vlees te vermijden?
Een mogelijk nadeel van rood vlees is heemijzer. Dit is een vorm van ijzer die goed wordt opgenomen en nuttig is voor het lichaam. Maar krijg je er te veel van binnen dan kan heemijzer de vorming van vrije radicalen stimuleren. Deze stoffen kunnen weefsels en organen beschadigen en ontsteking bevorderen. Dat draagt mogelijk weer bij aan het risico op chronische ziekten zoals hart-en vaatziekten en kanker.

Het hele eetpatroon is belangrijk
Uit onderzoek blijkt echter dat wanneer rood vlees wordt gecombineerd met veel groenten, fruit, volkorenproducten, noten/zaden en peulvruchten, de eventuele schadelijke effecten van heemijzer kunnen worden beperkt. Antioxidanten uit groenten kunnen bijvoorbeeld deze vrije radicalen neutraliseren. Het totale eetpatroon is dus van belang. Maar ook de hoeveelheid: eet niet meer dan 500 gram onbewerkt rood vlees per week. 

Onbewerkt rood vlees heeft ook voordelen
Rood vlees levert belangrijke voedingsstoffen die makkelijk en goed opneembaar zijn zoals hoogwaardige eiwitten, vitamine B12, ijzer, selenium en zink. Extra belangrijk voor mensen met chronische aandoeningen bijvoorbeeld.

Conclusie
Rood vlees op zich is niet het probleem, maar het bewerken van rood vlees wel. Een karbonade of rundersucade is niet te vergelijken met ham of schnitzel. Onbewerkt rood vlees kan prima passen in een zo onbewerkt en gevarieerd mogelijk eetpatroon. Wat telt is: hoeveel en hoe vaak je het eet en waar je het mee combineert. Precies zoals wij ook in onze leefstijlprogramma’s uitleggen!